Các nhà nghiên cứu tại Trung tâm Nghiên cứu Côn trùng và Ký sinh trùng, Đại học Duy Tân (TS. Tosaphol Saetung Keetapithchayakul và TS Phan Quốc Toản) đã công bố một phát hiện quan trọng trên tạp chí Zootaxa—mô tả lần đầu tiên về giai đoạn ấu trùng của loài Chuồn chuồn kim Việt Nam Cryptophaea vietnamensis (van Tol & Rozendaal, 1995), được tìm thấy tại Vườn Quốc gia Bạch Mã, tỉnh Thừa Thiên-Huế, Việt Nam. Nghiên cứu này không chỉ làm sáng tỏ các giai đoạn ấu trùng ít được biết đến của giống Cryptophaea, mà còn nhấn mạnh tầm quan trọng sự đa dạng của hệ sinh thái môi trường nước ngọt tại Vườn Quốc gia Bạch Mã.

Hình 1. Ấu trùng của loài Chuồn chuồn kim Việt Nam Cryptophaea vietnamensis

Hình 2. Cấu tạo mặt đầu của loài Chuồn chuồn kim Việt Nam Cryptophaea vietnamensis

Hình 3. Cấu tạo bộ phận sinh dục của loài Chuồn chuồn kim Việt Nam Cryptophaea vietnamensis

Hình 4. Con cái của Chuồn chuồn kim Việt Nam Cryptophaea vietnamensis đang đẻ trứng trên cành cây khô

Các ấu trùng đã được thu thập từ các môi trường sống dưới đá của các dòng suối trong Vườn quốc gia, một hệ sinh thái với nhiều loài đặc hữu. Kết quả nghiên cứu cho thấy ấu trùng loài Chuồn chuồn kim Việt Nam Cryptophaea vietnamensis đặc biệt thích nghi với điều kiện động của dòng nước chảy nhanh, được đặc trưng bởi các mang dạng túi dài và cấu trúc cơ thể cứng cáp giúp tăng cường khả năng sống sót và phát triển trong những môi trường đặc thù này.

Phương pháp đặt trứng khi đẻ của loài này cũng được mô tả trong nghiên cứu. Các cá thể cái của loài Chuồn chuồn kim Việt Nam Cryptophaea vietnamensis thường đặt trứng trực tiếp vào vỏ cây gần mặt nước. Hành vi này cho thấy sự thích nghi đặc biệt của loài với môi trường sống của mình, góp phần vào khả năng tồn tại và phát triển của chúng trong môi trường tự nhiên.

Nghiên cứu này góp phần mở rộng hiểu biết của chúng ta về đa dạng sinh học trong Vườn Quốc gia Bạch Mã và nhấn mạnh sự cần thiết của các nỗ lực bảo tồn liên tục để bảo vệ những hệ sinh thái độc đáo này. Những đặc điểm hình thái rõ ràng của ấu trùng loài Chuồn chuồn kim Việt Nam Cryptophaea vietnamensis, như cấu trúc hai lưỡi thùy và những mấu trên mép ngoài của hàm dưới phát triển kém, cung cấp dữ liệu quan trọng cho việc xác định loài và nghiên cứu sinh thái.

Các tác giả gửi lời cảm ơn ThS. Hồ Việt Hiếu và TS. Nguyễn Huy Hùng (Đại học Duy Tân), những người đã nỗ lực nuôi cấy ấu trùng muỗi, đóng vai trò then chốt trong nghiên cứu này. Phương pháp sử dụng ấu trùng muỗi làm nguồn thức ăn đã làm tăng đáng kể tỷ lệ sống sót của ấu trùng chuồn chuồn kim trong nghiên cứu, chứng minh là một kỹ thuật hiệu quả để nuôi dưỡng những sinh vật tinh tế này trong môi trường kiểm soát.

Để biết thêm chi tiết về nghiên cứu hấp dẫn này và những điều kỳ diệu của quần thể chuồn chuồn kim tại Vườn Quốc gia Bạch Mã, mời truy cập bài viết đầy đủ trên Zootaxa. -- https://doi.org/10.11646/zootaxa.5512.1.7

 

Tác giả: TS. Tosaphol Saetung Keetapithchayakul

Người duyệt bài: TS Phan Quốc Toản

Người đăng bài: ThS. Nguyễn Văn Tân