Y-Dược - Đại học Duy Tân
Đánh giá năng lực lâm sàng là một thành tố cốt lõi trong đảm bảo chất lượng đào tạo y khoa, đặc biệt trong bối cảnh yêu cầu ngày càng cao về an toàn người bệnh và trách nhiệm xã hội của người hành nghề. Các hình thức đánh giá lâm sàng truyền thống, như thi vấn đáp hoặc quan sát không cấu trúc, thường thiếu tính chuẩn hóa, dễ chịu ảnh hưởng bởi yếu tố chủ quan của người đánh giá và khó phản ánh đầy đủ năng lực thực hành của người học. Trước những hạn chế đó, kỳ thi đánh giá lâm sàng có cấu trúc khách quan (Objective Structured Clinical Examination - OSCE) đã được phát triển và ứng dụng rộng rãi trong đào tạo y khoa trên toàn thế giới.
OSCE là hình thức đánh giá năng lực lâm sàng thông qua hệ thống các trạm thi mô phỏng, trong đó người học phải thực hiện các nhiệm vụ lâm sàng cụ thể như khai thác bệnh sử, khám lâm sàng, giao tiếp, ra quyết định và xử trí tình huống. Phương pháp này cho phép đánh giá trực tiếp năng lực thực hành ở mức “thể hiện được cách làm” theo tháp năng lực của Miller, đồng thời tăng tính khách quan và khả năng so sánh giữa các thí sinh. Nhờ đó, OSCE ngày càng được xem là một công cụ quan trọng không chỉ trong đánh giá người học mà còn trong đảm bảo chất lượng đào tạo và bảo vệ an toàn người bệnh.
Hình 1. Kỳ thi OSCE với các trạm đánh giá năng lực lâm sàng tại Đại học Duy Tân
Tổng hợp một số nghiên cứu cho thấy OSCE là một công cụ đánh giá có giá trị trong đào tạo y khoa, góp phần chuẩn hóa đầu ra và nâng cao chất lượng đào tạo lâm sàng. Các nghiên cứu khẳng định OSCE giúp đánh giá toàn diện nhiều thành tố của năng lực y khoa, bao gồm kiến thức ứng dụng, kỹ năng lâm sàng, giao tiếp và thái độ nghề nghiệp, đồng thời cung cấp dữ liệu phản hồi hữu ích cho cả người học và cơ sở đào tạo [1-3].
Một ưu điểm nổi bật của OSCE là tính chuẩn hóa và độ tin cậy của đánh giá. Việc sử dụng kịch bản thống nhất, bảng hoặc thang điểm, cùng với đào tạo giám khảo và người bệnh chuẩn hóa, giúp giảm thiểu sai lệch và thiên cá nhân trong chấm điểm. Điều này góp phần đảm bảo tính công bằng và nhất quán của kỳ thi, là nền tảng quan trọng của đảm bảo chất lượng trong giáo dục y khoa [1].
Bên cạnh vai trò đánh giá năng lực chung, OSCE còn được ghi nhận là một công cụ hiệu quả trong đảm bảo an toàn người bệnh. Thông qua các trạm thi được thiết kế xoay quanh các tình huống lâm sàng liên quan đến an toàn, như giao tiếp trong nhóm chăm sóc, nhận diện và xử trí nguy cơ, hay phản ứng trước sai sót, OSCE có khả năng phát hiện những hạn chế về năng lực có thể ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn người bệnh. Một số nghiên cứu cho thấy một tỷ lệ đáng kể người học không đạt mức năng lực an toàn tối thiểu ở ít nhất một trạm OSCE, nhấn mạnh vai trò của OSCE như một “hàng rào an toàn” trước khi người học tham gia hành nghề độc lập [2].
Từ góc nhìn của người học, OSCE nhìn chung được đánh giá tích cực về giá trị giáo dục và mức độ phản ánh thực tế lâm sàng. Sinh viên cho rằng OSCE giúp tăng sự tự tin, thúc đẩy học tập chủ động và yêu cầu người học phải hiểu và vận dụng kiến thức thay vì học thuộc lòng. Tuy nhiên, các nghiên cứu cũng chỉ ra nhiều thách thức ảnh hưởng đến chất lượng của OSCE, bao gồm sự khác biệt giữa các giám khảo, hành vi của giám khảo, thời gian thi và công tác tổ chức. Những yếu tố này, nếu không được kiểm soát và cải tiến, có thể làm giảm tính công bằng và độ tin cậy của kỳ thi [3].
Ở mức độ tổng thể, các nghiên cứu cho thấy OSCE không nên được xem là một công cụ đánh giá đơn lẻ, mà cần được đặt trong một hệ thống đảm bảo chất lượng toàn diện, bao gồm thiết kế trạm thi phù hợp mục tiêu đào tạo, đào tạo và hiệu chuẩn giám khảo, chuẩn hóa bệnh nhân mô phỏng, cũng như thu thập phản hồi liên tục từ người học. Khi được triển khai một cách có hệ thống, OSCE không chỉ góp phần nâng cao chất lượng đào tạo y khoa mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ an toàn người bệnh và củng cố niềm tin của xã hội đối với đội ngũ nhân viên y tế tương lai [1-3].
Tài liệu tham khảo:
Trung tâm Thực hành Mô phỏng Y khoa: https://cmp.duytan.edu.vn/trung-tam-mo-phong-y-khoa
Tác giả: ThS.BS. Nguyễn Đình Tùng
Người duyệt bài: ThS.BS. Nguyễn Hoàng Quỳnh Mai
Người đăng bài: CN. Lê Thị Hoa