Mô hình Chọc dịch não tủy người lớn (Lumbar Puncture Simulator) là một công cụ đào tạo y khoa tiên tiến, hiện được sử dụng tại Trung tâm Thực hành Mô phỏng Y khoa (MedSim), Trường Y Dược, Đại học Duy Tân, để đào tạo bác sĩ đa khoa. Với thiết kế hiện đại và tính năng mô phỏng chân thực, mô hình này không chỉ hỗ trợ học viên nắm vững kỹ thuật chọc dò tủy sống mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao kỹ năng thực hành, đảm bảo an toàn cho bệnh nhân trước khi bước vào môi trường lâm sàng thực tế.

 

Hình 1. Mô hình Chọc dịch não tủy người lớn

Thực trạng đào tạo kỹ thuật chọc dò tủy sống trong y khoa

Chọc dò tủy sống là một thủ thuật quan trọng trong y học, được sử dụng để chẩn đoán và điều trị các bệnh lý thần kinh như viêm màng não, xuất huyết dưới nhện, hoặc để hỗ trợ giảm đau trong sản khoa và phẫu thuật. Tuy nhiên, đây là một kỹ thuật đòi hỏi độ chính xác cao và sự thành thạo, bởi bất kỳ sai sót nào cũng có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như nhiễm trùng, tổn thương thần kinh, hoặc rò rỉ dịch não tủy.

Trong bối cảnh đào tạo y khoa truyền thống, việc thực hành kỹ thuật này thường gặp nhiều thách thức. Học viên, đặc biệt là bác sĩ đa khoa mới ra trường, thường thiếu cơ hội thực hành đầy đủ trên bệnh nhân thực tế do các vấn đề về đạo đức, an toàn, và giới hạn thời gian. Điều này dẫn đến tình trạng thiếu tự tin và kỹ năng chưa thuần thục khi thực hiện thủ thuật trong môi trường lâm sàng. Hơn nữa, sự đa dạng của các tình huống lâm sàng và cấu trúc giải phẫu khác nhau giữa các bệnh nhân càng làm tăng độ phức tạp, đòi hỏi một phương pháp đào tạo hiệu quả hơn để chuẩn bị cho bác sĩ trước khi tiếp xúc với bệnh nhân thật.

Vai trò của mô hình chọc dịch não tủy người lớn trong đào tạo y khoa

Mô hình Chọc dịch não tủy người lớn được thiết kế để khắc phục những hạn chế trong đào tạo y khoa truyền thống, mang lại một môi trường thực hành an toàn, chân thực và hiệu quả. Với các đặc điểm nổi bật, mô hình này đang trở thành công cụ không thể thiếu tại Trung tâm Thực hành Mô phỏng Y khoa, Đại học Duy Tân.

1. Mô phỏng giải phẫu chân thực     

Mô hình tái hiện chính xác cấu trúc vùng thắt lưng, bao gồm da, mô mềm, và cột sống, với độ kháng tương tự cơ thể người. Điều này giúp học viên làm quen với cảm giác khi thao tác kim chọc và xác định đúng điểm chọc. Hệ thống ổn định của mô hình cũng hỗ trợ duy trì tư thế chuẩn, phù hợp cho cả đào tạo cá nhân và theo nhóm.

2. Đa dạng khối chọc dò

Mô hình được trang bị năm loại khối chọc dò khác nhau, mô phỏng các tình huống lâm sàng từ cơ bản đến phức tạp, chẳng hạn như cấu trúc giải phẫu bình thường, bệnh lý, hoặc các trường hợp khó. Điều này cho phép học viên luyện tập kỹ năng trong nhiều kịch bản thực tế, từ việc xác định điểm chọc đến đánh giá áp lực dịch não tủy.

3. Hỗ trợ đào tạo toàn diện

Mô hình không chỉ giúp học viên thực hành kỹ thuật chọc dò tủy sống mà còn hỗ trợ luyện tập gây tê ngoài màng cứng, một kỹ thuật quan trọng trong sản khoa và phẫu thuật. Các phụ kiện đi kèm, như ống tiêm, cốc đo, và chai chứa chất lỏng, giúp tái hiện đầy đủ quy trình thủ thuật, từ chuẩn bị đến hoàn tất.

 

Hình 2. Thực hành kỹ năng chọc dịch não tủy người lớn tại MedSim

Nâng cao kỹ năng trước thực hành lâm sàng

Sử dụng mô hình Chọc dịch não tủy người lớn trong đào tạo mang lại nhiều lợi ích thiết thực, đặc biệt trong việc nâng cao kỹ năng cho bác sĩ đa khoa trước khi thực hiện thủ thuật trên bệnh nhân thật:

- Thực hành lặp lại an toàn: Học viên có thể thực hành nhiều lần mà không gây rủi ro cho bệnh nhân, từ đó cải thiện độ chính xác và tự tin. Việc lặp lại các thao tác trên mô hình giúp củng cố kỹ năng vận động tinh và khả năng xử lý tình huống.

- Mô phỏng kịch bản đa dạng: Các khối chọc dò khác nhau cho phép học viên làm quen với các tình huống lâm sàng phức tạp, chẳng hạn như bệnh nhân có cột sống bất thường hoặc áp lực dịch não tủy cao. Điều này giúp bác sĩ chuẩn bị tốt hơn cho thực tế.

- Đánh giá và cải thiện: Giảng viên có thể sử dụng mô hình để đánh giá năng lực của học viên một cách khách quan, từ đó đưa ra phản hồi chi tiết và điều chỉnh phương pháp đào tạo phù hợp.

Đảm bảo an toàn cho bệnh nhân

Việc sử dụng mô hình Chọc dịch não tủy người lớn trong đào tạo không chỉ nâng cao chất lượng kỹ năng của bác sĩ mà còn góp phần đảm bảo an toàn cho bệnh nhân. Bằng cách cung cấp một môi trường thực hành mô phỏng, mô hình giúp giảm thiểu nguy cơ sai sót khi bác sĩ thực hiện thủ thuật trên bệnh nhân thật. Các bác sĩ được đào tạo trên mô hình sẽ có khả năng:

• Xác định chính xác vị trí chọc, giảm nguy cơ tổn thương mô hoặc thần kinh.
• Thực hiện thủ thuật với thao tác nhanh gọn, giảm đau và khó chịu cho bệnh nhân.
• Nhận biết và xử lý kịp thời các biến chứng tiềm ẩn, nhờ đã được luyện tập trong các kịch bản mô phỏng.

 

Trung tâm Thực hành Mô phỏng Y khoa: https://cmp.duytan.edu.vn/trung-tam-mo-phong-y-khoa

 

Tác giả: ThS. BS. Nguyễn Đình Tùng

Người duyệt bài: ThS. BS. Nguyễn Đình Tùng

Người đăng bài: ThS. Dương Thị Ngọc Bích