Y-Dược - Đại học Duy Tân
Loài Lycodon rufozonatus (Rắn khuyết dải thân đỏ) vốn được biết là phân bố rộng khắp Đông Á nhưng có lịch sử phân loại phức tạp, với nhiều tên đồng nghĩa và phân loài chưa được làm rõ. Bằng cách kết hợp dữ liệu hình thái, phân tích gen ty thể cytochrome b và so sánh mẫu chuẩn, nhóm nghiên cứu đã làm sáng tỏ tình trạng phân loại của nhóm loài này.
📍 Hình 1: Bản đồ phân bố của các loài thuộc nhóm Lycodon rufozonatus phức tạp.
Phân bố giới hạn lại: L. rufozonatus thực sự chỉ phân bố tại Trung Quốc, Đài Loan, bán đảo Triều Tiên, vùng Viễn Đông Nga, đảo Tsushima (Nhật Bản) và một phần Đông Bắc Việt Nam.
Một phân loài được công nhận là loài độc lập: Dinodon rufozonatum walli (Stejneger, 1907) được nâng lên thành loài riêng với tên mới Lycodon walli, đặc hữu tại quần đảo Miyako và Yaeyama (Okinawa, Nhật Bản).
Mô tả loài mới: Một quần thể ở Bắc Trung Bộ Việt Nam được xác định là loài mới – Lycodon duytan. Loài này khác biệt với các loài họ hàng bởi: có 4–5 hàng vảy thân có gờ, số lượng vảy bụng và dưới đuôi cao hơn, cùng với hoa văn khoang hồng cam đặc trưng.
📍 Hình 2: Mối quan hệ di truyền giữa các loài thuộc nhóm Lycodon rufozonatus phức tạp.
Việc mô tả loài Lycodon duytan giúp nâng tổng số loài trong chi Lycodon lên 78 loài. Phát hiện này nhấn mạnh tầm quan trọng của các phương pháp tích hợp (hình thái + di truyền + mẫu vật chuẩn) trong việc giải quyết những phức tạp phân loại, đồng thời đóng góp cho hiểu biết về đa dạng sinh học và tiến hóa của bò sát châu Á.
📍 Hình 3: Hình ảnh loài Rắn khuyết Duy Tân (Lycodon duytan sp. nov.).
Tên loài duytan được đặt để vinh danh Phong trào Duy Tân (1906–1908) – một phong trào lịch sử quan trọng do các sĩ phu tiến bộ khởi xướng, thúc đẩy cải cách góp phần khởi đầu công cuộc hiện đại hóa tư tưởng và xã hội Việt Nam đầu thế kỷ XX. Đồng thời, tên loài cũng tri ân sự hỗ trợ của Trường Đại học Duy Tân, nơi tác giả chính của nghiên cứu công tác và thực hiện công trình.
Tác giả: ThS. Nguyễn Văn Tân
Người duyệt bài: TS Phan Quốc Toản
Người đăng bài: ThS. Nguyễn Văn Tân