Hai mẫu vật được thu tại vùng rừng núi cao (1.800 m) ở phía bắc dãy Chư Yang Sin, trong lớp lá mục gần suối đầu nguồn. Cả hai được tìm vào buổi chiều, 15:00–17:00, ẩn trong lá mục. 

Môi trường xung quanh là rừng lá kim – lá rộng hỗn giao, có thông Pinus kesiya, dương xỉ, gừng dại và thảm lá dày. 

Dù sống trong vùng bảo tồn, nhóm tác giả ghi nhận dấu hiệu tác động con người: khai thác gỗ chọn lọc, mở rộng đường mòn, và du lịch tự phát. 

🧬 Khác biệt di truyền rõ rệt

Phân tích gene 16S rRNA cho thấy loài mới tách biệt hoàn toàn với các loài họ hàng gần trong nhóm Leptobrachella applebyi.

Khoảng cách di truyền nhỏ nhất với loài gần nhất (L. kalonensis) là 6,56%, cao hơn nhiều so với ngưỡng 3% thường dùng để tách loài ở lưỡng cư. 

🔍 Đặc điểm hình thái nổi bật

Loài mới rất nhỏ: SVL 19,9 – 23,3 mm, thuộc dạng “cóc lá tí hon”. 

Những điểm độc đáo:

Tuyến nách và tuyến ngực màu cam – đỏ rực

Bụng đen xám phủ chi chít đốm trắng nhỏ

Mắt hai màu: nửa trên cam đồng, nửa dưới vàng

Không có màng giữa các ngón chân

Da lưng sần hạt

🌍 Nguy cơ bảo tồn – đề xuất xếp hạng Vulnerable (VU)

Do chỉ biết ở một điểm nhỏ, mới thu được 2 cá thể, độ cao hẹp và sinh cảnh bị tác động, nhóm tác giả đề xuất đưa loài vào danh sách Sắp Nguy cấp (VU) theo tiêu chí IUCN. 

Ý nghĩa với đa dạng sinh học Việt Nam

Phát hiện này nâng tổng số loài Leptobrachella ghi nhận tại Việt Nam lên 38 loài, trong đó 26 loài đặc hữu. 

Trong 5 năm gần đây, nhiều loài mới trong nhóm Leptobrachella đã được mô tả, biến Việt Nam thành “điểm nóng tiến hóa lưỡng cư” ở Đông Dương. 

Chư Yang Sin tiếp tục chứng minh là kho báu bí ẩn: trong 15 năm gần đây, khu vực này liên tục xuất hiện các loài lưỡng cư – bò sát mới cho khoa học. 

Nguồn; Poyarkov NA, Nguyen TV, Duong TV, Le SX, Orlov NL (2025) A new species of Leptobrachella (Anura: Megophryidae) from Chu Yang Sin National Park, Dak Lak Province, southern Vietnam. Russian Journal of Herpetology, 32(4): 293–308. DOI: 10.30906/1026-2296-2025-32-4-293-308

 

Tác giả: ThS. Nguyễn Văn Tân

Người duyệt bài: TS Phan Quốc Toản

Người đăng bài: ThS. Nguyễn Văn Tân