Tóm tắt:
Fluoride là một khoáng chất tự nhiên đã được chứng minh có vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa sâu răng và cải thiện sức khỏe răng miệng. Việc sử dụng fluoride đúng cách, thông qua nước uống, kem đánh răng hoặc các liệu pháp tại phòng khám nha khoa, có thể giúp tái khoáng hóa men răng và giảm nguy cơ sâu răng, đặc biệt ở trẻ em. Tuy nhiên, việc sử dụng quá mức fluoride cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ như fluorosis. Bài viết này trình bày mối liên quan giữa fluoride và sức khỏe răng miệng, cũng như những lưu ý cần thiết để sử dụng fluoride an toàn và hiệu quả.

1. Fluoride là gì?

Fluoride là một dạng ion âm của nguyên tố flo (F), tồn tại tự nhiên trong đất, nước và thực phẩm. Trong nha khoa, fluoride được sử dụng vì khả năng ngăn ngừa sâu răng và thúc đẩy quá trình tái khoáng hóa men răng.

2. Vai trò của fluoride đối với răng miệng

• Tái khoáng hóa men răng: Fluoride giúp hồi phục các vùng men răng bị tổn thương nhẹ do axit từ vi khuẩn tạo ra.
• Ức chế hoạt động của vi khuẩn: Fluoride làm giảm sự chuyển hóa đường thành axit của vi khuẩn, từ đó giảm sự tấn công lên men răng.
• Tăng độ bền của răng: Khi fluoride tích hợp vào cấu trúc răng trong quá trình phát triển, nó tạo ra một dạng men răng cứng hơn và kháng axit tốt hơn.

3. Các hình thức sử dụng fluoride

• Kem đánh răng có fluoride: Là phương pháp phổ biến nhất, phù hợp cho mọi lứa tuổi.
• Nước súc miệng chứa fluoride: Thường được sử dụng cho người có nguy cơ sâu răng cao.
• Fluoride dạng gel, varnish (sơn fluoride): Được dùng trong nha khoa chuyên nghiệp, hiệu quả với trẻ em hoặc người có nguy cơ cao.
• Bổ sung fluoride trong nước máy: Một số quốc gia cho thêm fluoride vào nước sinh hoạt như một biện pháp cộng đồng để phòng ngừa sâu răng.

4. Tác dụng phụ và nguy cơ khi dùng fluoride quá mức

Mặc dù fluoride rất hữu ích, việc sử dụng không kiểm soát có thể dẫn đến:

• Fluorosis men răng: Là tình trạng đổi màu hoặc xuất hiện vết đốm trắng trên răng, thường gặp ở trẻ em khi tiếp xúc với lượng fluoride cao trong giai đoạn hình thành răng.
• Nhiễm độc fluoride (hiếm gặp): Chỉ xảy ra khi uống liều lượng lớn trong thời gian ngắn (ví dụ như do nuốt nhiều kem đánh răng có fluoride).

5. Khuyến cáo sử dụng fluoride an toàn

• Trẻ em dưới 3 tuổi chỉ nên sử dụng kem đánh răng có lượng fluoride thấp, với lượng kem nhỏ bằng hạt gạo.
• Trẻ từ 3–6 tuổi nên dùng lượng kem bằng hạt đậu, và cần có sự giám sát của người lớn để tránh nuốt kem.
• Tham khảo ý kiến nha sĩ khi muốn dùng thêm các sản phẩm chứa fluoride khác như gel, nước súc miệng.

6. Kết luận

Fluoride là một thành phần thiết yếu trong chiến lược phòng ngừa sâu răng hiện đại. Khi được sử dụng đúng cách, fluoride có thể nâng cao sức khỏe răng miệng, giảm chi phí điều trị nha khoa và cải thiện chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, việc giáo dục cộng đồng về liều lượng và cách sử dụng an toàn là điều rất cần thiết để phát huy tối đa lợi ích mà fluoride mang lại.

 

Tác giả: ThS. BS. Nguyễn Thị Thanh Duyên

Người duyệt: TS. BS Lê Anh Tuân, ThS. BSNT Nguyễn Hà Quốc Trung, ThS. BS Nguyễn Thị Tân

Đăng bài: ThS. BS Trần Anh Tuấn