1. Đặt vấn đề

Chấn thương răng miệng là một trong những tai nạn thường gặp ở trẻ em, chỉ đứng sau sâu răng và bệnh nha chu về mức độ phổ biến. Do đặc điểm hiếu động, thích chạy nhảy và chưa ý thức đầy đủ về nguy cơ tai nạn, trẻ dễ bị va đập, té ngã, hoặc chấn thương khi chơi thể thao, từ đó dẫn đến tổn thương răng và mô quanh răng. Việc hiểu rõ nguyên nhân, đặc điểm lâm sàng và cách xử trí kịp thời sẽ giúp giảm thiểu biến chứng lâu dài.

2. Nguyên nhân thường gặp

• Tai nạn sinh hoạt: té ngã trong lúc chạy nhảy, trượt ngã khi chơi đùa.
• Tai nạn thể thao: đặc biệt ở các môn có va chạm mạnh như bóng đá, bóng rổ, võ thuật.
• Tai nạn giao thông: ít gặp ở trẻ nhỏ nhưng thường nghiêm trọng hơn.
• Bạo lực hoặc tai nạn học đường: va chạm, xô đẩy dẫn đến gãy, sứt mẻ răng.

3. Các dạng chấn thương răng ở trẻ em

• Sứt mẻ răng (crown fracture): Mức độ từ mẻ men nhỏ đến lộ tủy.
• Trật răng (luxation): Răng bị lung lay, di chuyển khỏi vị trí bình thường.
• Lún răng (intrusion): Răng lún sâu vào nướu.
• Răng bật ra khỏi xương ổ (avulsion): Răng rơi hoàn toàn khỏi miệng, cần cấp cứu nha khoa khẩn cấp.
• Tổn thương mô mềm quanh răng: Rách môi, chảy máu nướu, tụ máu.

 

4. Hậu quả nếu không xử trí kịp thời

• Ảnh hưởng đến thẩm mỹ và tâm lý trẻ.
• Suy giảm chức năng ăn nhai, phát âm.
• Nhiễm trùng tủy răng, áp-xe quanh chóp.
• Ảnh hưởng đến sự phát triển của răng vĩnh viễn, đặc biệt khi răng sữa bị chấn thương.
• Nguy cơ mất răng sớm, dẫn đến sai lệch khớp cắn.

 

5. Nguyên tắc xử trí ban đầu

• Bình tĩnh trấn an trẻ, kiểm tra tình trạng chảy máu, sưng nề.
• Nếu răng bị bật ra (avulsion):
  • Nắm phần thân răng (không chạm vào chân răng).
  • Rửa nhẹ dưới vòi nước sạch, không chà xát.
  • Nếu có thể, đặt lại vào ổ răng; nếu không, bảo quản trong sữa tươi, dung dịch muối sinh lý hoặc trong miệng của trẻ (túi má).
  • Đưa trẻ đến nha sĩ trong vòng 30 phút – 1 giờ để tăng cơ hội giữ răng.
• Nếu răng sứt, gãy: Bảo quản mảnh răng trong dung dịch sinh lý và mang đến phòng khám.
• Nếu răng lung lay: Không tự ý nhổ, cần bác sĩ đánh giá mức độ.

6. Phòng ngừa chấn thương răng

• Trang bị dụng cụ bảo hộ răng miệng (mouthguard) khi trẻ chơi thể thao.
• Giám sát trẻ trong sinh hoạt hằng ngày, đặc biệt giai đoạn 2 – 6 tuổi.
• Giáo dục trẻ ý thức giữ gìn an toàn cá nhân.
• Khám răng định kỳ để phát hiện sớm các vấn đề về khớp cắn, răng chìa ra trước – yếu tố nguy cơ gây chấn thương.

7. Kết luận

Chấn thương răng ở trẻ em là tình trạng thường gặp nhưng hoàn toàn có thể giảm thiểu hậu quả nếu được xử trí kịp thời và đúng cách. Sự phối hợp giữa phụ huynh, nhà trường và nha sĩ đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe răng miệng cho trẻ.

Tác giả: ThS. BS. Hoàng Ngọc Anh Thi

Người duyệt: TS. BS Lê Anh Tuân, ThS. BSNT Nguyễn Hà Quốc Trung, ThS. BS Nguyễn Thị Tân

Đăng bài: ThS. BS Trần Anh Tuấn