Khi thanh thiếu niên bước vào tuổi dậy thì cơ thể sẽ có sự thay đổi rất lớn. Các đặc điểm dễ nhận thấy như cơ thể cao lớn, cơ bắp khỏe và săn chắc, đặc biệt mùi cơ thể trở nên hăng, “nặng” hơn. Hiện nay, các nhà khoa học đã xác định được một số hợp chất hóa học góp phần tạo ra thứ mùi tự nhiên đặc trưng này.

Công bố khoa học trên tạp chí Communications Chemistry ngày 21 tháng 3 năm 2024 cho biết, trong mùi cơ thể của thanh thiếu niên có hai loại steroid có mùi và hàm lượng axit cacboxylic cũng cao hơn đáng kể so với trẻ em. Những hóa chất đó hình thành khi vi khuẩn phân hủy mồ hôi và bã nhờn ở nách, những chất tiết nhờn giúp giữ ẩm cho da và có thể góp phần tạo ra những thay đổi đáng chú ý về mùi cơ thể trong suốt tuổi dậy thì.

Hình 1. Cấu trúc hóa học của các steroid

Nhà hóa học Helene Loos thuộc đại học FAU Erlangen-Nürnberg (Đức) cho biết: “Mùi cơ thể có thành phần hóa học rất phức tạp và chúng thay đổi trong quá trình phát triển cá thể”. Bằng thực nghiệm, Tiến sĩ Loos và các đồng nghiệp đã thu thập các mẫu mùi cơ thể của 18 thanh thiếu niên từ 14 đến 18 tuổi và 18 trẻ em từ 0 đến 3 tuổi nằm ngủ qua đêm với miếng bông dưới cánh tay. Sử dụng nhiều kỹ thuật phân tích hiện đại như GC-MS, 2D-GC-MS/O và Trace GC Ultra, người ta đã xác định thành phần hóa học trong mùi cơ thể của trẻ nhỏ và thanh thiếu niên có hơn 40 hợp chất chung. Cụ thể, mùi cơ thể của thanh thiếu niên dậy thì có sự khác biệt là do thành phần axit cacboxylic và hai loại steroid là 5α-androst-16-en-3-one và 5α-androst-16-en-3α-ol. 5α-androst-16-en-3-one có mùi mồ hôi, nước tiểu và xạ hương, trong khi đó 5α-androst-16-en-3α-ol tạo ra mùi xạ hương và gỗ đàn hương. Những steroid này là thành phần chủ yếu tạo ra  “mùi hôi nách” và là sản phẩm chuyển hóa từ mồ hôi apocrine bởi hoạt động của vi sinh vật trên da.

Ngoài ra, các hợp chất khác bao gồm 6-methylhept-5-en-2-one (6MHO), geranyl axeton (GA) và squalene (SQ) cũng được định lượng. Cả hai nhóm tuổi đều có nồng độ 6MHO và GA tương tự nhau, trong khi đó, nồng độ  SQ ở trẻ thành niên sau tuổi dậy thì có xu hướng cao hơn.

Nhận xét: mùi của cơ thể có liên quan mật thiết với lứa tuổi, sự trao đổi chất và các hoạt động sinh lý. Khi trẻ mới sinh đã có mùi đặc trưng (thường là dễ chịu), ảnh hưởng từ cơ thể cha mẹ và được nhận biết dễ dàng bởi cha mẹ và người chăm sóc. Khi cá thể trưởng thành về mặt sinh lý, sinh dục mùi cơ thể có sự biến đổi mạnh (mùi hăng, khó chịu) là do khác biệt về thành phần hóa học và là dấu hiệu đánh dấu sự phát triển cơ thể sang một giai đoạn mới. Nghiên cứu sâu hơn về mùi cơ thể trong các điều kiện sống, lao động và lứa tuổi khác nhau có thể là chỉ dấu cho phép đánh giá sức khỏe, tình trạng sinh lý, tinh thần của mỗi cá nhân bên cạnh các xét nghiệm truyền thống trên mẫu máu và nước tiểu.

Nguồn tham khảo:

Owsienko D, Goppelt L, Hierl K, Schäfer L, Croy I, Loos HM. Body odor samples from infants and post-pubertal children differ in their volatile profiles. Commun Chem. 2024 Mar 21;7(1):53. doi: 10.1038/s42004-024-01131-4.

Tác giả: PGS.TS. Nguyễn Huy Thuần

Người duyệt bài: PGS.TS. Nguyễn Huy Thuần

Người đăng bài: PGS.TS. Nguyễn Huy Thuần