Phát hiện loài nấm mới thuộc chi Anthracophyllum tại bán đảo Sơn Trà, Đà Nẵng

Gần đây, trong quá trình đi thu thập mẫu nấm phục vụ nghiên cứu về đa dạng thành phần loài nấm thuộc ngành Basidiomycota tại Sơn Trà, Đà Nẵng, nhóm nghiên cứu đã thu thập được một mẫu nấm có hình thái đặc trưng của chi Anthracophyllum nhưng lại có những đặc điểm khác biệt so với các loài còn lại trong chi này (Hình 1). Hiện trên toàn thế giới mới chỉ ghi nhận được tổng số 14 loài thuộc chi Anthracophyllum, trong đó cả châu Á gần đây mới phát hiện một loài tại Trung Quốc [1].

 

Hình 1. Đặc điểm hình thái mẫu nấm thuộc chi Anthracophyllum thu tại Sơn Trà, Đà Nẵng

            Sử dụng các kỹ thuật sinh học phân tử để khuếch đại và giải trình tự các chỉ thị ITS (Internal transcribed space) và LSU (28S nuclear ribosomal large subunit rRNA gene) cùng các phương pháp phân tích tin sinh học khẳng định rằng mẫu nấm này thuộc chi Anthracophyllum nhưng trình tự ITS của nó chỉ tương đồng 90% so với các loài khác trong chi. Kết hợp các phân tích về hình thái và phân tử trên nhóm nghiên cứu xác định rằng đây là một loài mới chưa từng được công bố và từ đó đã đặt tên là Anthracophyllum sontraense, trong đó tên loài “sontraense” mang hàm ý đây là loài nấm mới phát hiện tại Sơn Trà. Qua phân tích về mối quan hệ di truyền giữa các loài trong chi, chúng tôi xác định rằng loài A. sontraense có mối quan hệ di truyền gần nhất với loài A. archeri. Sự tương đồng cao về hình thái của hai loài này cũng thể hiện kết luận trên. Toàn bộ quy trình thu thập, phân tích, định danh và đặt tên loài mới được thể hiện trong Hình 2.

 

Hình 2. Sơ đồ quy trình định danh và đặt tên loài nấm Anthracophyllum sontraense.

            Nghiên cứu trên có sự tham gia của các nhà khoa học thuộc Trung tâm CNSH Dược, Đại học Duy Tân, nhóm nghiên cứu về nấm của Trường ĐHSP Kỹ thuật, ĐH Đà Nẵng, nhóm nghiên cứu từ Trường Đại học Quốc tế-ĐHQG TP Hồ Chí Minh, Học viện Nông nghiệp Việt Nam. Kết quả thu được từ nghiên cứu trên đã được tạp chí Mycobiology (Q2) chấp nhận đăng vào ngày 12/11/2024 vừa qua với tiêu đề “Anthracophyllum sontraense (Omphalotaceae, Agaricales), a new species from Danang, Vietnam”.

            Được biết, các loài thuộc chi Anthracophyllum có chứa các hoạt chất có tác dụng chống oxy hóa, kháng ký sinh trùng sốt rét, kháng khuẩn, kích hoạt chết theo chương trình [2, 3] nên việc phát hiện ra loài mới thuộc chi Anthracophyllum tại Sơn Trà, Đà Nẵng không những cung cấp thông tin khoa học cho lĩnh vực đa dạng sinh học trong và ngoài nước mà còn đặt nền móng cho các nghiên cứu tiếp theo nhằm khảo sát giá trị dược liệu, giá trị ứng dụng của loài này trong tương lai.

Người đăng bài

TS. Nguyễn Thành Trung

Người duyệt bài

PGS. TS. Nguyễn Huy Thuần

 

Tài liệu tham khảo

1. Yang WJ, Xu M, Zhang J, Zhou F, Le ZF, Tong WJ, et al. 2024. Morphological and phylogenetic analyses reveal a new species of Anthracophyllum (Omphalotaceae, Agaricales) in Zhejiang Province, China. Arch. Microbiol. 206: 63. https://doi.org/10.1007/s00203-023-03748-w.

2. Fernando DM, Wijesundera RLC, Soysa P, Silva DD, Nanayakkara CM. 2015. Antioxidant potential, in vitro cytotoxicity and apoptotic effect induced by crude organic extract of Anthracophyllum lateritium against RD sarcoma cells. BMC Complement. Altern. Med. 15: 398. https://doi.org/10.1186/s12906-015-0924-9.

3. Intaraudom C, Boonyuen N, Supothina S, Tobwor P, Prabpai S, Kongsaeree P, Pit-tayakhajonwut P. 2013. Novel spiro-sesquiterpene from the mushroom Anthracophyllum sp. BCC18695. Phytochem. Lett. 6: 345-349.