Nghiên cứu đưa vaccine vào cơ thể bằng chỉ nha khoa

Gần đây, nhóm nghiên cứu của Harvinder Gill và cộng sự tại Đại học Công nghệ Texas công bố một phương pháp mới đưa vaccine vào cơ thể qua vùng mô nối giữa răng và nướu (junctional epithelium, JE) bằng chỉ nha khoa. Vùng này thuộc bề mặt niêm mạc, là cửa ngõ quan trọng của nhiều mầm bệnh như cúm và COVID-19, nhưng khác với hầu hết các biểu mô khác, vùng mô JE có tính thấm cao, ít hàng rào bảo vệ, cho phép tế bào miễn dịch tiếp cận và phản ứng nhanh. Điều này mở ra cơ hội kích thích miễn dịch không chỉ trong máu mà còn trên các bề mặt niêm mạc, nơi mầm bệnh thường xâm nhập đầu tiên.

Trong thí nghiệm trên chuột, các nhà nghiên cứu sử dụng chỉ nha khoa tẩm vaccine cúm peptide để tiếp xúc trực tiếp với vùng mô JE. Đồng thời, họ so sánh với hai phương pháp khác bao gồm đặt vaccine dưới lưỡi và đưa vaccine qua niêm mạc mũi. Kết quả cho thấy phương pháp bằng chỉ nha khoa tạo đáp ứng kháng thể trên niêm mạc vượt trội so với dưới lưỡi và tương đương với niêm mạc mũi, nhưng an toàn hơn vì tránh được nguy cơ vaccine di chuyển đến não. Phương pháp này cũng chứng minh hiệu quả với nhiều loại vaccine khác nhau như protein, virus bất hoạt và mRNA.

Thử nghiệm trên người với 27 tình nguyện viên dùng tăm chỉ (floss pick) phủ thuốc nhuộm cho thấy khoảng 60% lượng thuốc nhuộm được đưa vào đúng vị trí khe nướu, gợi ý tiềm năng ứng dụng thực tế. Phương pháp có ưu điểm dễ thực hiện, không dùng kim tiêm, chi phí tương đương các kỹ thuật khác và không bị ảnh hưởng nếu ăn uống ngay sau khi thực hiện. Tuy nhiên, phương pháp này không phù hợp cho trẻ chưa mọc răng và cần nghiên cứu thêm ở những người mắc bệnh nướu hoặc nhiễm trùng miệng.

Nghiên cứu được công bố trên tap chí Nature Biomedical Engineering với sự hỗ trợ từ Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH) và Texas Tech University, cho thấy đây là một hướng tiếp cận đầy hứa hẹn trong phát triển vaccine, đặc biệt để tăng cường miễn dịch trên bề mặt niêm mạc và giảm phụ thuộc vào phương pháp truyền thống là tiêm bắp.

Nguồn:

Rohan S. J. Ingrole, Akhilesh Kumar Shakya, Gaurav Joshi, Chang Hyun Lee, Lazar D. Nesovic, Richard W. Compans, Harvinder Singh Gill. Floss-based vaccination targets the gingival sulcus for mucosal and systemic immunization. Nature Biomedical Engineering, 2025; DOI: 10.1038/s41551-025-01451-3